گزارش کوتاه نشست علمی کارشناسی (وبینار)
رقابت های غرب و روسیه در قفقاز جنوبی بعد از جنگ ۲۰۲۰ قره‌باغ
مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران با همکاری انجمن ایرانی مطالعات منطقه ای (کارگروه اوراسیای مرکزی)
سخنران
دکتر گیا نودیا
استاد علوم سیاسی و رئیس مدرسه بین المللی مطالعات قفقاز
دانشگاه دولتی ایلیا چاوچاوادزه تفلیس
و وزیر پیشین آموزش و علوم گرجستان
دوشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰
ساعت ۱۸ تا ۱۹ به وقت تهران
نشست به زبان انگلیسی برگزار شد
گزارش کوتاه نشست علمی_کارشناسی
"رقابتهای غرب و روسیه در قفقاز جنوبی پس از جنگ 2020 قره‌باغ"
نشست علمی_کارشناسی «رقابتهای غرب و روسیه در قفقاز جنوبی پس ازجنگ 2020 قر‌باغ» در روز 27 اردیبهشت 1400 از سوی مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران با همکاری انجمن ایرانی مطالعات منطقهای (کارگروه اوراسیای مرکزی) به صورت وبینار برگزار شد. در این نشست دکتر گیا نودیا، استاد علوم سیاسی و رئیس مدرسه بینالمللی مطالعات قفقاز دانشگاه دولتی ایلیا چاوچاوادزه تفلیس و وزیر پیشین آموزش و علوم گرجستان به طرح دیدگاههای خود پرداخت. مدیر این نشست دکتر شیواعلیزاده بود. دراین نشست که نود و هشتمین نشست علمی_کارشناسی مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی بود، نخست دکتر علیزاده با معرفی دکتر گیا نودیا از ایشان دعوت کردند به طرح دیدگاه خود بپردازند.
دکتر گیا نودیا ابتدا به موضوع جنگ قره‌باغ در سال 2020 که دگرگونیهای زیادی به همراه آورد اشاره کردند و گفتند: مساله قره‌باغ با وجود اهمیت فراوان منطقهای، بهویژه ساکنان نواحی مورد درگیری، بخشی از یک تصویر بزرگتر است که باید به هر دو جنبه پرداخته شود. دو بازیگر مهم در عرصه بزرگتر، روسیه بهعنوان هژمون در منطقه قفقاز و آمریکا و اروپا بهعنوان نیروهای مسلط در عرصه جهانی هستند. البته نمیتوان نقش ایران و ترکیه در پیگیری منافعشان را در قفقاز نادیده گرفت. ترکیه بهعنوان عضو ناتو در کنار غرب بوده و ایران بهدلیل اختلاف با غرب، رابطه نزدیکتری با روسیه دارد.
ایشان گفتند: حل و فصل نشدن مساله قره‌باغ و نیز افزایش نقش محوری مسکو و کاهش نقش غرب از نتایج جنگ 2020 قره‌باغ بوده است. دکتر نودیا سپس به تقسیمبندی تنشهای قبلی بین دو کشور در چهار مرحله پرداختند: اولین مرحله در سالهای (1988-1994) بود که دو کشور بخشی از اتحاد شوروی بودند. بازیگر تعیینکننده در سال 1991 نیز روسیه بود. ترکیه بهدلیل پیوند فرهنگی از باکو حمایت کرد اما نقش چندانی نداشت. ترکیه و ایران بازیگر اساسی نبودند. ایشان دومین مرحله را «درگیری خاموش» نامید، که در نیمه دوم دهه 90 و سالهای ابتدایی قرن بیست و یکم رخ داد. تلاش آمریکا برای حل درگیری برای یافتن نوعی سازش در سال 1995 نمونهای از آن بوده است. روسیه در دوران دوم نقش پررنگی نداشت. جنگ 2008 گرجستان به مرحله دوم پایان داد. پیام روسیه به همه جهان این بود که این منطقه حیاط خلوت روسیه است. کشورهای غربی هم آن را پذیرفتند.
در مرحله سوم درگیری قره‌باغ، افزایش نقش روسیه و تغییر فلسفه درگیری شکل گرفت. رویکرد سازش و اعتماد سازی به راه حل نظامی و قدرت سخت تغییر یافت.
ایشان در مورد نتایج جنگ 2020 گفتند: نتیجه این جنگ از نظر روانشناسی پذیرفته شده است. پیش از جنگ، بازگشت نظامی روسیه به جمهوری آذربایجان و نقش پررنگ‌تر آن در قره‌باغ از این نتایج است. در این مرحله نقش ترکیه نیز بیشتر شد. سیاست روسیه در جنگ اخیر می‌تواند سبب بیاعتمادی ارمنستان به روسیه شده باشد. ضمن این که باکو هم شاهد پشت کردن روسیه به متحد راهبردی خود بود و این می‌تواند بر اعتماد باکو به روسیه نیز اثر منفی بگذارد. انزوای بیشتر گرجستان و باور به این مساله در تفلیس که اکنون آنها تنها متحد غرب در منطقه هستند، نیز قابلتوجه است. در پایان این نشست، دکتر علیزاده و دکتر حسینی از حضور و سخنرانی دکتر گیا نودیا تشکر کردند.